IKONY
Maja Podleśna

 Tempera jest farbą, w której jako spoiwo zastosowano żółtko jaja kurzego. Jest to technika stosowana w ikonografii od najdawniejszych czasów, wykazuje się dobrą przyczepnością do gruntu, po wyschnięciu staje się praktycznie wodoodporna. Malując temperą żółtkową można uzyskać piękne, świetliste efekty laserunkowe. Zaliczana jest do dość trudnych technik malarskich ale w ikonie jest naprawdę niezastąpiona.

 

 Niecierpliwi korzystają z gotowych, dostępnych w sklepach dla artystów plastyków temper w tubach. Jednak najlepsze rezultaty uzyskuje się poprzez samodzielne sporządzanie farby. Polega to na połączeniu suchych pigmentów ( głównie są to ziemie ) z emulsją złożoną z żółtka jaja kurzego i białego, wytrawnego wina. Niektórzy zamiast wina używają piwa, octu lub wody destylowanej.  Bywa również dodawany naturalny olejek goździkowy jako substancja konerwująca.

​

 Często do sporządzenia dobrej farby konieczne jest utarcie pigmentów. Można to zrobić w moździerzu lub - co daje znacznie lepsze efekty - rozdrobnić pigment specjalnym szklanym ucierakiem (kurantem) na szklanej płytce. Ideałem jest ucieranie pigmentów potrzebnych do uzyskania oczekiwanej barwy z odrobiną wody i emulsją żółtkową. Uzyskujemy wówczas gotową farbę o pożądanym odcieniu.

 

 Nie ma określonej receptury na proporcję pigmentu, wody i emulsji żółtkowej. Każdy musi tę proporcję wyczuć sam, nauczyć się jej poprzez metodę prób i błędów, poprzez eksperymentowanie. Za mała ilość spoiwa żółtkowego sprawi, że farba po wyschnięciu będzie się pudrować, zbyt duża ilość spoiwa grozi spękaniem malatury.

 

 Ikona pisana temperą żółtkową schnie długo. Wydaje się, że jest inaczej, że ikona jest właściwie sucha na drugi dzień po napisaniu. Nic bardziej błędnego. Jeszcze przed długi czas ( nawet do roku ) tempera jest dość miękka, nieodporna na wilgoć czy zarysowania. Jednak jej zawerniksowanie jest już możliwe po kilku tygodniach. Do zabezpieczania tempery żółtkowej od wieków używa się olify. Jest to olej lniany z dodatkiem octanu kobaltu. Olifa penetruje  malaturę, utwardza ją, zabezpiecza, a także w znacznym stopniu ożywia kolory i nadaje ikonie piękny połysk.